Leerlingzaken: ‘We hebben één missie: alle leerlingen bereiken’

Celine Poot, hoofd Leerlingzaken van gemeente Den Haag: “Het mooie is dat we allemaal gezamenlijk keihard en integraal in de weer zijn met eenzelfde missie. De bereidwilligheid om dit met elkaar op te lossen, is groot”, aldus Poot.

Een draaiboek ‘Hoe te handelen tijdens sluiting van de scholen tijdens een pandemie’ ligt niet klaar bij de afdeling Leerlingzaken van gemeente Den Haag. Dat ligt nergens klaar. Het kabinetsbesluit om, na de aankondiging van een intelligente lockdown, ook de scholen vier weken te sluiten is zo uitzonderlijk dat niemand dit scenario voor mogelijk hield. Plots zijn circa 84.000 Haagse leerlingen tussen 5 en 23 jaar aangewezen op thuisonderwijs.

Hoogste staat van paraatheid

De 76 medewerkers van afdeling Leerlingzaken, met aan het roer Celine Poot, staan meteen ‘aan’. “Het is een stressvolle situatie waarin je 24/7 in de hoogste staat van paraatheid bent. Met een groot team van mensen, allemaal kanjers, verzetten we heel veel werk. We hebben slechts één missie: het bereiken van alle leerlingen van leerplicht tot VSV in de regio met elkaar”, zegt Poot vanuit haar werkplek thuis.

Het gaat Leerlingzaken nu niet om het handhaven van de leerplichtwet, maar om gedeelde maatschappelijke zorg: zo snel mogelijk zicht krijgen op leerlingen die van de radar zijn verdwenen. Vier weken na de lockdown hebben de 309 scholen doorgegeven welke leerlingen ze missen en of ze ondersteuning nodig hebben van Leerlingzaken om deze leerlingen te bereiken.

‘We zijn je kwijt’-brief

Leerlingzaken - elke school werkt standaard met een eigen leerplichtambtenaar - ondersteunt scholen bij het leggen van contact met onbereikbare en kwetsbare leerlingen. Er zijn honderden telefoontjes gepleegd, zo’n 160 brieven verstuurd en tientallen deurbezoeken gedaan.

Leerlingzaken probeert eerst telefonisch contact te leggen met leerling en/of ouders. Bij geen gehoor verstuurt Leerlingzaken een brief met de boodschap ‘We zijn je kwijt, neem contact op’. Deze is in de eerste quarantaineweek al opgesteld, is in het Engels, Pools, Turks, Arabisch en Bulgaars vertaald en met andere gemeenten gedeeld. Onder meer Rotterdam, Amersfoort en Roermond voor hun verdwenen leerlingen en een organisatie als Ingrado nemen de brief over zodat elke gemeente erover kan beschikken.

“In de meeste gevallen levert de brief een reactie op en is de leerling terecht. Blijft een reactie uit, dan volgt een deurbezoek van een leerplichtambtenaar of van een schoolmaatschappelijk werker. Die kan in urgente gevallen ook al eerder plaatsvinden. Als er niet wordt opengedaan, wordt er een briefje achtergelaten met de boodschap: ‘Wij zijn langs geweest en we maken ons zorgen. Kunt u contact opnemen?’. Als er wel wordt opengedaan vragen we of ze snel mogelijk contact opnemen met school, we ergens mee kunnen helpen en noteren de juiste telefoonnummers”, zegt Poot.

Nauw samenwerken

De zoektocht naar ‘kwijtgeraakte’ leerlingen doet Leerlingzaken samen met ketenpartners rondom de school, zoals schoolmaatschappelijk werk, wijkagenten, het Crisis Interventie Team van Jeugdbescherming West, stichting Veilig Thuis en Centrum Jeugd en Gezin. Ook is er een goede regionale samenwerking met de omliggende gemeenten en informeren zij elkaar continu. “De samenwerking is heel hecht. Iedereen voelt de urgentie en werkt mee. Het mooie is dat we allemaal gezamenlijk keihard en integraal in de weer zijn met eenzelfde missie. De bereidwilligheid om dit met elkaar op te lossen, is groot. We weten elkaar te vinden en kunnen goed en snel samenwerken”, aldus Poot.

Onder de douche

De leerplichtambtenaren en ketenpartners komen in coronatijd uiteenlopende situaties tegen, van schrijnend tot grappig. “Zo was een leerling zich rot geschrokken van de brief van Leerlingzaken. Hij bleek onder de douche te staan toen school hem belde. Hij kreeg vervolgens school niet meer te pakken, omdat de docent vanaf een anoniem eigen nummer belde”, vertelt Poot. “Maar zo maakten we ook mee dat een licht autistische jongvolwassene door zijn ouders uit huis was gezet omdat zijn broer tijdens de lockdown naar huis terugkwam. Er was voor hem geen ruimte meer. We hebben noodopvang voor hem geregeld. En voor een ander regelden we een laptop via stichting Leergeld.”

Maatwerk

De afdeling levert in coronatijd maatwerk. ”Je voelt je verantwoordelijk voor je werk maar de morele verantwoordelijkheid reikt soms vele malen verder. Met elkaar probeer je de klus te klaren om de samenleving draaiende te houden. Maar het levert zeker dilemma’s op: tot waar reikt onze verantwoordelijkheid? Daarnaast moet ik ervoor zorgen dat mijn medewerkers er niet aan onderdoor gaan. We houden elkaar in de gaten, praten veel en delen leed met elkaar door te bellen en te appen”, zegt Poot.

Startkwalificatie behalen

Volgens Poot is het essentieel voor de korte en lange termijn om leerlingen in beeld te hebben. “Het uiteindelijke doel is het behalen van een startkwalificatie voor zoveel mogelijk jongeren zodat zij kansrijk zijn op de arbeidsmarkt. Verdwijnen jongeren nu uit beeld, zie ze dan in de toekomst maar weer eens aan de praat te krijgen. We willen koste wat kost voorkomen dat we nu thuiszitters of voortijdig schoolverlaters creëren. Educatie en welzijn staan hoog in het vaandel.”