Vsv Nee Nieuwsbrief

Vsv is mensenwerk

Niet iedereen heeft eenzelfde start in het leven. Sommige jongeren moeten een omweg maken om hun geluk te vinden. In het interview met Junior lezen we hoe een kwetsbare jongere dankzij het dagbestedings-scholingsproject van stichting Leren Doen toch weer naar school gaat om alsnog zijn diploma te halen. Hij zegt: ‘Het kan rot gaan in je jeugd, maar uiteindelijk moet je er zelf een draai aan geven.’ Zijn verhaal gaat over het (terug)vinden van motivatie en het besef er zelf iets van te moeten maken. Ook het verhaal van casemanager vsv Ceriel de Roos gaat daarover. Hij begeleidt jongeren bij hun zoektocht naar wat ze echt willen. Dat is mensenwerk: echt luisteren, oprechte interesse tonen. Want ‘bijna niemand maakt er opzettelijk een rommeltje van’. Mensenwerk is ook wat ze bij de TOP Academies doen: jongeren krijgen les op de werkvloer van bedrijven om ze beter voor te bereiden op de stap naar werk. Mooie initiatieven.

De aanpak van voortijdig schoolverlaten is mensenwerk, moet meebewegen en stimuleert jongeren te kijken naar hun toekomst. Ik wil jullie hartelijk bedanken voor jullie bevlogenheid en toewijding waarmee jullie je werk doen en jongeren verder helpen.

Veel leesplezier!

Gea Velt,
RMC-coördinator regio Haaglanden.

Vsv’er Junior: ‘Ik heb mijn leven eindelijk op de rit’

Stichting Leren Doen in Den Haag vangt 30 vsv’ers en kwetsbare jongeren per jaar op binnen een dagbesteding-scholingsproject. Met discipline, regelmaat en vormen van samenwerking wordt hun zelfredzaamheid vergroot. Een van hen is vsv’er Junior* (25). Nu, jaren later, heeft hij zijn leven op de rit en komt zijn startkwalificatie in zicht.

Trots is Junior op zichzelf. Op zijn doorzettingsvermogen, zijn wil om door te gaan, de overwinning terug naar school te gaan, op zijn inmiddels behaalde diploma mbo niveau 1 fietstechniek, op de fantastische cijfers op het mbo niveau 2 en op de startkwalificatie die dichterbij komt. Junior is nu gelukkig, maar heeft een flinke omweg gemaakt.
‘Mensen zoals jij kunnen we hier niet gebruiken.’ Een zin die nog regelmatig door zijn hoofd spookt. Bijna tien jaar geleden werd Junior als 16-jarige van school gestuurd in een zwarte periode in zijn leven. Huiselijk geweld was aan de orde van de dag, vader werd veroordeeld voor poging tot doodslag op zijn zoon, moeder overleed en Juniorkwam in instellingen en tehuizen terecht.

Van school gestuurd
Een zelfmoordpoging volgde. ‘Toen ik daarvan hersteld was en terug op school kwam, hadden ze een arm om me heen moeten slaan. Maar in plaats van hulp bieden werd ik van school gestuurd. Nare jaren volgden. En die werden nog slechter toen ik 18 werd. Dan is het: zoek het maar uit. Ik kwam op straat terecht en had geen woning, diploma of uitkering’, vertelt Junior.
Vijf jaar geleden werd hij na een korte detentie opgevangen bij stichting Leren Doen. Hij gaat nu vier dagen naar Leren Doen en een dag naar school. ‘Die woorden dat ze mensen zoals mij niet konden gebruiken, zorgde voor een drempel om ooit weer naar school te gaan. Een docent die lesgeeft bij Leren Doen en school heeft me erdoor heen gesleept. Hij kwam de eerste twee weken in de pauze bij me zitten zodat ik niet alleen was. Het gaat nu geweldig met me.’

Baan behouden
Leren Doen geeft vsv’ers en kwetsbare jongeren die als ongeschikt zijn bestempeld weer een toekomst. Het is het eindstation voor vsv’ers en een beginpunt van hun toekomst. Tachtig procent van de 30 jongeren per jaar gaat met een diploma niveau 1 en 2 Fietstechniek de deur uit. ‘Doel is om ze aan een baan te helpen en te zorgen dat ze die behouden. Er is voor iedereen een plek op deze wereld. Je moet er alleen wel je best voor doen, zeker als je door omstandigheden in hun jeugd al 2-0 achterstaat’, zegt directeur Sander Eijkenbroek.
Het team werkt op basis van vertrouwen. ‘Als je jong bent is de wereld groot en complex en weet je niet hoe je je leven moet organiseren. We laten ze zien wat er te koop is en praten elke dag met ze over hun motivaties, talenten en kwaliteiten. We proberen hun belevingswereld te vergroten. Ze gaan naar het theater, krijgen workshops van bedrijven en de gemeente. Het is een reis die je met elkaar aangaat op basis van vertrouwen. Die moet groeien en komt door de tijd die we erin steken’, zegt Eijkenbroek.

Mooiste gesprekken
Junior noemt Leren Doen zijn redding. ‘Het geeft me vastigheid en ritme. Als er iets is, zijn er mensen die met me praten. Onder het mom van het moertje aandraaien ontstaan de mooiste gesprekken. Ik leer hier wat normaal is. Het is een traject van vallen en opstaan. Het kan rot gaan in je jeugd, maar uiteindelijk moet je er zelf een draai aan geven. Ik wil mijn moeder daarboven laten zien dat ik het kan en dat ik wat kan bereiken.’

*Junior wil liever niet zijn echte naam in de nieuwsbrief.

Junior: ‘Als er iets is, zijn er mensen die met me praten. Onder het mom van het moertje aandraaien ontstaan de mooiste gesprekken.’
(foto: Henriëtte Guest)

‘Mijn werk gaat om luisteren en oprechte interesse’

Als Ceriel de Roos op verjaardagen zit en kort moet uitleggen wat zijn werk inhoudt, zegt hij vaak dat hij jongeren begeleidt zoals een directe omgeving dat zou doen in ‘normale’ situaties. Deze jongeren missen dat klankbord thuis of luisteren er niet naar. Ze gaan inmiddels niet meer naar school, staan niet bij een opleiding ingeschreven, werken incidenteel of werken helemaal niet en hebben geen dagbesteding. De Roos stimuleert jaarlijks zestig jongeren om over hun toekomst en studiekeuze na te denken.

Jouw werk is dus jongeren achter de broek zitten om een startkwalificatie te halen?
‘Nog niet eens. Iedereen heeft iets wat hij in zijn leven wil bereiken. Ik zoek naar een antwoord op die vraag en luister naar wat een jongere wil. Vandaaruit kijken we samen eventueel naar een school, maar soms ook niet. Hoofddoel is het behalen van een startkwalificatie, maar als een jongere een ander plan heeft, is dat ook goed. We kijken vooral naar de vraag: wat wil je?’

Wat maakt dat je met plezier naar je werk gaat?
‘Jongeren hebben heel veel mogelijkheden. Het is heel fijn om samen ergens naartoe te werken. Geen dag is hetzelfde. Iedere jongere heeft zijn eigen verhaal. Het is elke keer weer een puzzel om uit te zoeken wat er aan de hand is en waarom ze zijn uitgevallen. Dat is mensenwerk; je krijgt pas informatie boven tafel als er een relatie is opgebouwd. Het belangrijkste daarvoor is naar iemand luisteren en oprecht geïnteresseerd zijn naar zijn/haar verhaal en horen waar hij/zij op vastloopt. Je moet er echt voor iemand zijn, zodat er een oplossing kan komen.’

Is er voor jou een verschil in het werken met jongeren onder de 18 of de groep tussen 18 en 23 jaar?
‘Ik vind het leuker om met jongeren boven de 18 uit te vinden wat ze willen voor hun toekomst. Dat antwoord komt vanuit een intrinsieke motivatie, vanuit een echt contact. De leerplicht is eraf. Aan de jongeren onder 18 jaar kun je wel hetzelfde vragen, maar er is eigenlijk geen keus. Het uitgangspunt is dat ze naar school moeten vanuit de wet. Bij vsv ervaar ik meer vrijheid in de aanpak. Dat past beter bij mijn karakter. Regels zijn er om een bepaald doel te realiseren. Ik vind het doel interessanter dan de regel. Van nature ben ik ook meer geïnteresseerd in de uitzondering op de regel.’

Zijn er momenten van frustratie in je werk?
‘Nee, want ik heb niet zo’n waardeoordeel over mensen. Als iemand er niets van maakt, is er iets aan de hand. Bijna niemand maakt er opzettelijk een rommeltje van. De uitdaging is om tot de kern te komen: waar wil je voor gaan? Waar gaat je hart sneller van kloppen? Waar ligt je passie? Wat wil je bereiken? Wat heb je nodig? Natuurlijk lukt dat niet met iedereen, maar in acht op de tien gevallen klimt iemand uit het dal en komt school er weer bij.’

Hoe pak jij dat aan? Heb je tips en tricks waar anderen ook iets aan hebben?
‘Blijf dicht bij jezelf. Heb oprechte interesse in de jongere. Luister actief en denk mee. Zoek naar de drijfveer en intrinsieke motivatie. Dat mag heel groot zijn, een passie, maar kan ook banaler zijn zoals geld verdienen of huisje, boompje, beestje. Alles is goed als het maar uit de jongere zelf komt. Vanuit daar bouw je verder aan de toekomst. En dat is maatwerk waar ik elke dag met plezier aan werk.’

Ceriel de Roos, casemanager vsv en leerplichtambtenaar: ‘Als iemand er niets van maakt, is er iets aan de hand. Bijna niemand maakt er opzettelijk een rommeltje van.’

TOP Academie verbindt onderwijs en arbeidsmarkt

In Rotterdam zijn er inmiddels 18 TOP Academies. Via deze vakscholen of samenwerkingsverbanden moeten jongeren uit het voortgezet speciaal onderwijs (vso), praktijkonderwijs (PrO), vmbo en mbo beter voorbereiden op de stap naar werk. De laatste twee jaar van school brengen ze in een TOP Academie van een bedrijf door. Voor diverse branches - facilitaire dienstverlening, techniek, groen, telecom, bouw - is er een klas.

Wensen en behoeften
Bedrijven en scholen schrijven samen het onderwijsprogramma, waardoor lessen afgestemd zijn op de wensen en behoeften van bedrijven en branches. Daarnaast worden de lessen op de werkvloer gegeven, waardoor jongeren vak- en werknemersvaardigheden sneller ontwikkelen. De fijne kneepjes van het vak leren zij van leermeesters omdat zij stagelopen in een leermeester-gezel-constructie.
‘TOP staat voor talentontwikkeling in de praktijk. Het draait erom dat vakdocenten samen met een ervaren medewerker van een bedrijf lesgeven aan jongeren op de werkvloer. Een vakschool waarin scholen en bedrijven samen zorgen voor beroepsgericht onderwijs. Samen leiden wij jongeren op voor een baan’, legt Rinske Post uit van Learn2work. Ze bedacht dit concept met haar collega Mira Groeneveld. Het wordt door steeds meer scholen en bedrijven omarmd.

Meest actuele lesaanbod
Learn2work zoekt bedrijven met een vraag naar (jong) personeel die willen investeren in het opleiden van jongeren. ‘De vraag aan bedrijven is: Wat willen zij van hun toekomstige medewerkers? Waar moeten ze aan voldoen? Welke certificaten hebben ze nodig? De praktijk gaat zo snel dat scholen hun leerlingen vaak niet het meest actuele lesaanbod kunnen doen’, zegt Post.
In Rotterdam zijn de ervaringen met de TOP Academies positief. Van de leerlingen in TOP Academies krijgt 60 tot 75 procent een baan aangeboden bij het bedrijf waar ze de TOP Academie volgden. Het overige percentage leerlingen gaat succesvol naar een vervolgopleiding in bbl- of bol-vorm.

Tweejarige proef
Learn2work breidt uit naar regio Haaglanden, met TOP Academies in onder meer Rijswijk en Delft. En sinds januari ook in Den Haag. De eerste Haagse TOP Academie draait als tweejarige proef. Acht leerlingen van het Stanislas College, Praktijkschool De Poort en het Esloo College volgen de TOP Academie die bij het bedrijf ISS Facility Services in Den Haag is opgezet. ‘We zijn volop bezig met het maken van het lesprogramma. Wij helpen met opzetten, uitwerken en in stand houden. De bedoeling is dat er meer leerlingen gaan instromen tot we een klas hebben.’ Zes TOP Academies in andere sectoren volgen. De tweede wordt mogelijk een samenwerking met Hago Zorg voor de schoonmaak in ziekenhuizen.

Geen suffe stagiair
Voor leerlingen die graag met hun handen werken, is de TOP Academie een uitkomst. ‘Het is makkelijker om hier te leren dan uit de boeken op school. Ik vind het heel gaaf dat ik hier mag blijven werken’, zegt Nigel die inmiddels in dienst is bij het Rotterdamse bedrijf Ferro-Fix op de website van Learn2work. ‘Je wordt hier echt als collega gezien en niet als een suffe stagiair die niks weet of kan’, zegt Kevin, leerling uit het praktijkonderwijs over zijn stage. ‘Iedereen wil je hier helpen om beter te worden.’

Minaisqely Lopez heeft het vak wel geleerd op de werkvloer van ISS Facility Services en werkt er nu nog. (Foto: ISS Facility Services)

Bernette Prins: ‘Meer halen uit samenwerking binnen de regio’

Bernette Prins wil meer halen uit de onderlinge samenwerking binnen de regio. Ze is leerplichtambtenaar bij gemeente Den Haag en een jaar geleden begonnen als rayoncontactpersoon (RCP) van Ingrado, de beroepsvereniging van leerplichtambtenaren en rmc-ers. Ze is daarmee een spin in het web.

Prins gaat naar de vier bijeenkomsten van het rayon van Ingrado per jaar. Nederland telt 6 rayons verdeeld over 39 rmc-regio’s. Bernette is contactfunctionaris van een van die regio’s en wel die van Haaglanden.

Ingrado brengt als landelijke brancheorganisatie voor leerplicht en RMC advies uit, draagt bij aan de professionalisering van haar leden en is dé gesprekspartner voor de landelijke overheid, gemeenten, regio’s en overige ketenpartners op het gebied van leerplicht en voortijdig schoolverlaten. Zo heeft het bijvoorbeeld met Halt, het Openbaar Ministerie, de Raad voor de Kinderbescherming de Methodische Aanpak Schoolverzuim ontwikkeld om (langdurige) schooluitval te voorkomen.

Ogen en oren
De organisatie brengt gevraagd en ongevraagd advies uit aan ministeries en politieke partijen. Om te weten wat er zowel land als in de regio speelt, zijn de rayons van groot belang. Rayoncontactpersonen (rcp) dragen zorg voor de verbinding tussen landelijk en lokaal en andersom. Jaarlijks worden door de rcp in de regio’s één of twee bijeenkomsten georganiseerd over actuele thema’s.

Prins werkt vanuit Ingrado en haalt en brengt informatie op. ‘Mijn rol is tweeledig. Als afgevaardigde van Ingrado ben ik de ogen en oren tijdens de vergaderingen voor gemeente Den Haag. Ik hoor wat er speelt binnen de leerplicht en vsv-aanpak in het rayon. Tegelijkertijd ben ik een vraagbaak voor de andere rayons: Speelt dit bij jullie ook? Moeten we hier regionaal of landelijk iets mee?’, aldus Prins over haar functie.

Uitzoeken
Casemanagers kunnen Prins benaderen voor diverse zaken, zoals mbo-uitval of omgang met de exit-procedure op scholen. ‘Allerhande onderwerpen waar ze tegenaan lopen en waarvan ze het vermoeden hebben dat het een regionaal of landelijk probleem is. Zo kreeg ik bij de laatste vergadering vanuit mijn gemeente Den Haag de vraag om na te gaan hoe andere gemeenten omgaan met het preventieve kader voor de leerplicht. Dat zoek ik dan uit.’

Samenwerking
Volgens Prins kan er meer worden gehaald uit de onderlinge samenwerking binnen de regio. ‘Een aantal gemeenten in mijn regio heeft intervisie, maar ik mis de terugkoppeling naar het rayon en het landelijk systeem. Dus vandaar mijn oproep aan de omliggende gemeenten van Den Haag: maak gebruik van het feit dat mijn rol bestaat en ik naar de vergaderingen ga. Schakel mij in. Daar ben ik voor.’

Wil je weten wanneer er een bijeenkomst gepland staat in jouw rayon? Bekijk dan de Ingrado-agenda.

Ingrado haalt informatie en ideeën op uit zowel het land als in de regio. De rayons zijn van groot belang.
(Foto: Pixabay)

Colofon